Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd
Primljeno: 05. 12. 2022. godine
Prihvaćeno: 20. 12. 2022. godine
UDK: 323.14:316.356.4(=214.58)
141.74
Strane: 101-113
Predrasude o Romima i njihovim precima kao delinkventima su do danas prisutne u različitim žanrovima rasističkih narativa, od svakodnevnog govora, preko medijskih objava do političkih nastupa. Čitanje nekoliko dela osnivača kriminologije, Čezara Lombroza, otkriva da je razrađen anticiganistički diskurs bio prisutan i u rasijalističkoj naučnoj literaturi u prošlosti. Analiza ovog konkretnog oblika rasizma pokazuje širi ideološki okvir u kom su uobličavane fantazije o Romima ‒ kao mračno naličije progresa 19. veka i uspona građanske klase. Posebnu vrednost ima poređenje Lombrozovog viđenja „jevrejskogˮ i „ciganskog“ kriminala, budući da ukazuje na različitu genezu stigmi ovih etničkih zajednica. Važan segment rada obuhvata i analiza izvora koje je italijanski kriminolog koristio. Upravo trajnost sadržaja koje ovaj autor reprodukuje ukazuje i na dugoročan uticaj društvenih procesa koji ih uobličavaju, bez obzira na izvore idološke legitimizacije. Pozitivistička faza biološkog pravdanja takvih uverenja je samo jedan segment istorije stigmatizacije Roma.
KLJUČNE REČI: Čezare Lombrozo, kriminal Roma, rasizam, anticiganizam, sociologija nauke
