Fakultet za medije i komunikacije, Univerzitet Singidunum, Beograd, Srbija
Fakultet za medije i komunikacije, Univerzitet Singidunum, Beograd, Srbija
Primljeno: 26.10.2023. godine
Revidirana verzija: 28.11.2023. godine
Prihvaćeno: 01.12. 2023. godine
UDK: 316.728:343.261-052(497.11)
Strane: 91-107
Istraživanje analizira generalno zadovoljstvo kvalitetom zatvorskog života dve grupe osuđenika u Srbiji: osuđenih lica koja su prvi put u zatvoru i lica sa penološkim recidivom (H1), kao i doprinos uslova života u zatvoru i kontakta sa porodicom, pretpostavljajući da kontakt sa porodicom u većoj meri doprinosi zadovoljstvu kvalitetom zatvorskog života osuđenika u Srbiji od uslova života u zatvoru (H2). Glavni cilj istraživanja je ispitivanje značaja uslova života u zatvorima Srbije i održavanja porodičnih veza osuđenika, imajući u vidu da su ove osnovne potrebe ključne za postizanje zadovoljavajućeg kvaliteta zatvorskog života, kao i za podržavanje uspešnih procesa rehabilitacije i kasnije socijalne reintegracije. Istraživanje je sprovedeno na uzorku od 670 ispitanika iz pet kazneno-popravnih ustanova Srbije. Primenjen je upitnik Merenje kvaliteta zatvorskog života (MQPL), a hipoteze testirane t-testom za nezavisne uzorke (H1) i standardnom višestrukom linearnom regresijom (H2). Dodatnim analizama je pojedinačno istražena povezanost ostalih MQPL dimenzija sa zadovoljstvom zatvorskim životom. Analiza nije rezultirala statistički značajnim razlikama u generalnom zadovoljstvu kvalitetom zatvorskog života između osuđenih lica koja su prvi put u zatvoru i lica sa penološkim recidivom, što opovrgava H1. Rezultati višestruke regresije ukazuju na statističku značajnost modela (F(2, 603) = 247.88, p < .001), pri čemu je individualni doprinos Uslova života u zatvoru dosta veći kada se oduzme procenat varijanse koji objašnjava Kontakt sa porodicom nego u obrnutom slučaju, što opovrgava H2. Analize pojedinačnih MQPL dimenzija pokazuju da slično objašnjavaju procenat varijanse kriterijuma, uz izuzetak dimenzije Bezbednost koja individualno objašnjava najmanji procenat (R2 = .29, F(4, 576) = 57.45, p < .001). Tumačeni u kontesktu prethodnih istraživanja, rezultati ukazuju na značaj uslova života u zatvorskom kontekstu. Ovakav nalaz upotpunjuju iskazi ispitanika koji jasno opisuju nehumane uslove u kojima žive. Date su preporuke za unapređenje samog instrumenta i identifikovane teme za buduća istraživanja u cilju sprovođenja praktičnih politika koje bi obezbedile poboljšanje kvaliteta života osuđenika, a ne samo preživljavanje kazne.
KLJUČNE REČI: uslovi života u zatvoru / kontakt sa porodicom / kvalitet zatvorskog života / generalno zadovoljstvo / osuđenici u Srbiji
