Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd, Srbija
Primljeno: 21.06.2024. godine
Revidirana verzija: 16.07.2024. godine
Prihvaćeno: 22.07.2024. godine
UDK: 316.356.2:616.895.8-052 615.851
Strane: 111-126
Istraživački i teorijski nalazi Palo Alto grupe sistemskih porodičnih terapeuta iz 1950–ih godina danas su u velikoj meri zapostavljeni, ali zaslužuju da budu reaktuelizovani, naročito usled činjenice da naglašavaju važnost načina komunikacije unutar porodičnog konteksta u koji je osoba smeštena za nastanak shizofrenije, čime se proširuju vidici u lečenju psihoza psihoterapijom. U radu je fenomen porodične uslovljenosti shizofrenije dekonstruisan kroz sistemsku, a u nešto manjoj meri i kroz antipsihijatrijsku teorijsku tradiciju, na osnovu čega su ponuđene smernice i hipoteze za istraživanja u ovom pravcu. Korišćen je metod kritičke analize manjeg broja jedinica dostupne literature na ovu temu, uz teorijsku analizu i sintezu nekih empirijskih nalaza. Rezultati postojećih istraživanja u svetu i kod nas su pokazali da je teško dokazati i objasniti da je shizofrenija kod dece nastala isključivo kao rezultat poremećene komunikacije unutar porodičnog sistema i da postoje određeni metodološki problemi u sprovođenju istraživanja na ovaj način. Ipak, double–bind konceptom su predložene nove, funkcionalnije intervencije i putevi kojima se treba poći u kliničkom radu sa pacijentima obolelim od shizofrenije, kao što je uvođenje interakcionističke perspektive u psihoterapiju. Uvedeno je i pitanje odnosa moći u psihoterapijski diskurs, što je sociološki vrlo relevantno, jer duplim porukama osoba koja ima moć može (pre)oblikovati operativni kontekst druge osobe.
KLJUČNE REČI: porodični sistem / patološka homeostaza / double–bind hipoteza / duple poruke / shizofrenija
